کانسار طلای ۱۰۱
محدوده اکتشافی کانسار طلای ۱۰۱ به مساحت ۵/۳۴ کیلومترمربع در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان اهر و در ۵ کیلومتری شمال روستای نقدوز در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. در شکل محدوده مورد نظر بر روی تصویر ماهواره‌ای Google Earth نمایش داده شده است.
شکل موقعیت ۶ گوش محدودهی اکتشافی ۱۰۱ بر روی تصویر ماهواره‌ای Google Earthبه همراه تارگت های اکتشافی تعریف شده در مقیاس ۱:۱۰۰۰ بر روی آن
بر روی این محدوده، ۵ تارگت اکتشافی به نام های A0، A1، A2,3، A4 و A5 و به مساحت مجموع ۶۷۰ هکتار در مقیاس ۱:۱۰۰۰ طراحی و اجرا گردید (شکل ۱).
محدودهی اکتشافی ۱۰۱ شامل مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی ائوسن بالایی با ترکیب حدواسط تا اسیدی با لیتولوژی غالب آندزیت پورفیری، آندزیت-بازالت، بازالت و سنگ‌های ریوداسیتی همراه با سنگ‌های آذرآواری وابسته به آن (لیتیک‌توف با ترکیب اسیدی) میباشد که ویژگی‌های سنگ شناختی آن در قالب تحولات ماگمایی ناحیه‌ی ارسباران قابل بررسی است. این مجموعه‌ی آتشفشانی که در شمال باتولیت گوشه‌داغ قرار دارد، تحت تأثیر فعالیت‌های گرمابی ناشی از نفوذ توده‌های مونزونیتی و دايک‌های تأخیری، متحمل انواع دگرسانی‌های سیلیسی، فیلیک، آرژیلیک، آرژیلیک پیشرفته و پروپلیتیک شده است. چرخه‌ی سیالات گرمابی در امتداد شکستگی‌ها و گسل‌های منطقه علاوه بر ایجاد دگرسانی، موجب نهشته شدن کانیهای فلزی و کانیسازی در این منطقه شده است.
کانی‌زایی طلا در رگههای سیلیسی و زون‌های دگرسانی- سیلیسی حاشیه این رگهها قرار گرفته است که در برخی رگهها با مس سولفیدی و اکسیدی همراه شده است. ساخت و بافت اکثر این رگهها برشی میباشد. در رگههای سیلیسی طلا- مس کانه های گزارش شده شامل پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، کوبانیت، کالکوسیت، دیژینیت، تتراهدریت، کوولیت، آزوریت، مالاکیت، گالن و اکسیدها و هیدرواکسیدهای آهن و در رگههای سیلیسی طلادار کانه های گزارش شده شامل پیریت، پیریت اکسید شده، اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن به همراه زمینه سیلیسی میباشد. گروههای کانیسازی در محدوده کانسار طلای ۱۰۱ به صورت زیر مشخص گردید:
مجموعه عناصر Au, Ag, Sb, Pb, As, Mo به‌عنوان مهمترین پاراژنز کانیسازی طلا در منطقه معرفی
میگردند. مجموعه عناصر Cu, Zn, Mn, Co به‌عنوان مهمترین پاراژنز کانیسازی مس در منطقه معرفی
میگردند. مجموعه عناصر V, Cr, Mg, Al, Ni, Be مهمترین عوامل سنگساز در منطقه معرفی میگردند. با توجه به مطالعات و بررسی‌های انجام شده تیپ کانی سازی طلا از نوع اپی ترمال سولفید پایین تا متوسط با دمای تشکیل بالا (Epithermal low Sulfides high temprations) در نظر گرفته شده است.
شکل موقعیت رگههای سیلیسی تفکیک شده در محدودهی مورد مطالعه
شکل نمای از رگههای سیلیسی (جهت دید به سمت جنوب خاور)
تارگت A0 با مساحت ۵/۲ کیلومترمربع در مرکز محدودهی اکتشافی ۱۰۱ قرار گرفته است که آنالیزهای نیمه سطحی و عمقی ۷ رگه (S1 تا S7) از این تارگت مورد ارزیابی قرار گرفته و در تخمین ذخیره آن مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور ارزیابی پتانسیل معدنی تارگت فوقالذکر از اطلاعات ۹۰ گمانه و ۱۰۹ ترانشه با تعداد ۱۷۰۳ نمونه از ۷ رگه در تارگت A0 استفاده شده است. در شکلهای ۴ تا ۱۰ مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگههای تارگت A0 آمده است.
شکل مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگه طلا دار S1
شکل مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگه طلا دار S2
شکل مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگه طلا دار S3
شکل مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگه طلا دار S4
شکل مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگه طلا دار S5
شکل مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگه طلا دار S6
شکل مدل بلوکی تخمین زده شده برای رگه طلا دار S7
هدف اکتشافی A1 به وسعت ۱۷۵ هکتار یکی از هدف‌های اکتشافی محدودهی مطالعاتی است که در شمال روستای زایلیک قرار دارد. قدیمی‌ترین واحدهای سنگی در هدف اکتشافی ذکر شده، واحد آندزیت پورفیری پروپلیتیک و آندزیت‌های لیتیک با سیمای برشی با میان لایه‌هایی از سنگ‌های آندزیت- بازالتی است که میزبان اصلی کانیسازی طلا در منطقه می‌باشند.
در هدف اکتشافی A1، مجموعاً ۱۲ رگه‌ی سیلیسی رخنمون دارد. این رگههای سیلیسی در امتداد N300° تا N40° و با شیب ۴۵ تا ۸۵ درجه با مجموع طول ۳۴۳۹ متر و با ضخامت متوسط یک متر مشاهده میشود. ژئومتری ماده‌ی معدنی در این تارگت، به‌صورت رگه‌ای بوده و بافت غالب در آن بافت‌های برشی، حفره‌ای، شانه‌ای و نیز بافت کراستی فورم- کلورفرم میباشد. بر طبق مشاهدات صحرایی، مطالعات ساخت و بافت، دگرسانی‌ها، کانی‌شناسی و مقادیر طلا، رگههای سیلیسی ذکر شده در چهار گروه قرار داده شده‌اند. در گروه I رگههای S8A، K3، K5 و K8 قرار گرفته‌اند که بیش‌ترین عیار طلا را در بین سایر رگههای هدف اکتشافی A1 دارند. در این گروه، کانهزایی مس (به‌جز رگه‌ی K8A) همراه با دگرسانی سیلیسی- سرسیتی رخ داده است. گروه II متشکل از رگههای سیلیسی K2، K4، K6A، K7، S8B و K8B میباشد که غنی‌شدگی اندکی از طلا
از خود نشان می‌دهند. در رگههای سیلیسی این گروه، آثاری از کانهزایی مس مشاهده نشده و تنها حاوی مقادیر کمی کانی پیریت هستند. در گروه III نیز رگههای K1A و K1B قرار گرفته‌اند. این رگهها در واقع به‌صورت زون سیلیسی- آرژیلیکی هستند که در سنگ آندزیتی اولیه نفوذ کرده و در بخش‌هایی به‌صورت رگه- رگچه‌هایی از سیلیس‌های آمورف مشاهده می‌شوند. علاوه بر رگههای سیلیسی بیان شده، رگه‌ی کربناته‌ای در بخش میانی هدف اکتشافی A1 مشاهده میشود که در آن هیچ آثاری از کانی‌زایی مشخصی رخ نداده است.
با توجه به وجود پتانسیل کانی‌زایی، تعداد ۲۶ رشته ترانشه با حجم خاک‌برداری ۱۵/۹۶۲ مترمکعب بر روی ۳ رگه (K3، K4، K6A) از ۱۲ رگه‌ی پیشنهادی، در محدودهی اکتشافی A1، حفر گردید. سنگ در برگیرنده‌ی تمامی ترانشه‌های حفر شده در این تارگت، سنگ آتشفشانی با ترکیب آندزیتی است که به‌طور عمده متحمل دگرسانی‌های آرژیلیکی و پروپیلیتیک در سنگ بستر و دگرسانی‌های سیلیسی- آرژیلیک در حاشیه‌ی رگهها همراه با اکسیدهای آهن عمدتاً هماتیتی که به‌صورت آغشته، رگچه‌ای و پراکنده در متن سنگ دیده میشود. رگههای مورد مطالعه در این تارگت، عمدتاً سیلیسی- اکسیدی میباشد که شدت سیلیسی- اکسیدی نسبت به هم در رگهها گاهی در تغییر است ولی شدت سیلیسی غالباً نسبت به بخش اکسیدی ارجحیت دارد. بافت غالب رگههای مورد مطالعه، برشی-رگچه‌ای همراه با رگچه‌هایی از اکسیدهای آهن هماتیتی و سیلیسی است. کانی‌زایی سولفیدی پیریت (غالباً اکسیدی و به‌طور پراکنده در متن و به‌صورت رگچه‌ای در بافت سنگ) به‌طور کلی در تمامی رگههای مورد مطالعه به چشم می‌خورد.
۵ گمانه اکتشافی بر روی تارگت A1 طراحی و حفر شد. بر اساس نتایج حاصله از انجام مطالعات دقیق لاگ‌نگاری و همچنین برداشت در مجموع تعداد ۴۴ نمونه آنالیزی جهت عیارسنجی طلا و عناصر همراه برای تارگت A1 مشخص گردید. شیب رگهها که حفاریها بر روی آن انجام گرفته است، متمایل به سمت شمال شرق است. واحدهای سنگی عمدتاً ولکانیک مافیک (پیروکسن- بازالت) تا حد واسط بوده و تغییرات کمی در آن‌ها دیده میشود همچنین کانهزایی در رگه های سیلیسی مرتبط با کنترل‌کننده‌های ساختاری بوده و شواهد سطحی نیز مؤید این مسئله میباشد. رگههای سیلیسی کانهدار در اکثر موارد دارای ساخت برشی و رگچهایی بوده که با خردشدگی (به علت گسله بودن) نیز همراه هستند. عنصر طلا در بیشتر موارد با کانیهای اکسیدی و هیدرواکسیدی مانند هماتیت، گوتیت، لیمونیت و سیلیس خاکستری رنگ همراه بوده و بندرت با سولفیدها همراه است.
هدف اکتشافی A2+3 با مساحت تقریبی ۹۶ هکتار در خاور محدودهی اصلی ۱۰۱ قرار دارد. روستای خیارلو در شمال خاوری این هدف اکتشافی قرار دارد. توپوگرافی نسبتاً خشن به همراه دره و رودخانه فصلی در مرکز محدوده جاری است.
از لحاظ کانیسازی، رگههای اصلی کانه دار در این بخش، دارای روند کلی شمال باختری- جنوب خاوری و با جهت شیب به سمت شمال خاوری رخنمون دارند. در مجموع ۶ رگه اصلی از K9 تا K14 در این هدف اکتشافی معرفی شده است که بزرگترین رگه K11 است و از بخش جنوب خاوری محدوده تا شمال باختری گستردگی دارد.
جهت انجام مطالعات نیمه‌تفصیلی، تعداد ۳۱ رشته ترانشه با حجم خاک‌برداری ۵/۱۱۴۶ مترمکعب بر روی سه رگه (K10، K11 و K13) از ۶ رگه‌ی پیشنهادی (K9، K10، K11، K12، K13 و K14)، در محدودهی اکتشافی A2+3 حفر گردید. از این تعداد، بر روی رگه‌ی K10، تعداد ۶ ترانشه (K10-TR01 تا K10-TR06) با حجم خاک‌برداری ۵/۱۶۸ مترمکعب، رگه‌ی K11، ۱۹ ترانشه (K11-TR01 تا K11-TR19)، با حجم خاک‌برداری ۱۸۴۴ مترمکعب و رگه‌ی K13، تعداد ۶ ترانشه (A3-TR01 تا A3-TR06) با حجم خاک‌برداری ۱۳۴ مترمکعب را به خود اختصاص داده است.
سنگ در برگیرنده‌ی تمامی ترانشه‌های حفر شده در این تارگت، سنگ آتشفشانی با ترکیب آندزیتی است که شامل دگرسانی‌های آرژیلیک و پروپیلیتیک در سنگ بستر و دگرسانی‌های سیلیسی- آرژیلیک در حاشیه‌ی رگهها همراه با اکسیدهای آهن عمدتاً هماتیتی که به‌صورت آغشته، رگچه‌ای و پراکنده در متن سنگ می‌باشند. رگههای مورد مطالعه در این تارگت، عمدتاً سیلیسی- اکسیدی هستند که شدت سیلیسی- اکسیدی نسبت به هم در رگهها متغیر است. بافت غالب رگههای مورد مطالعه برشی- رگچه‌ای همراه با بافت‌های حفره‌ای و شانه‌ای است. کانی‌زایی خاصی در این رگهها دیده نمی‌شود. فقط کانی‌زایی سولفیدی پیریت (غالباً اکسیدی و به‌طور پراکنده در متن و به‌صورت رگچه‌ای در بافت سنگ) در این رگهها مشاهده میشود.
۸ گمانه بر روی A2 طراحی و حفر شد. با توجه به برداشت تعداد ۱۵۲ نمونه آنالیزی جهت عیارسنجی طلا و عناصر همراه و تعداد ۲ نمونه جهت مطالعات میکروسکوپی سنگ شناسی و کانی شناسی نتایج زیر حاصل گردید: شیب رگه (K11) که حفاری ها بر روی آن انجام گرفته است، به سمت جنوب غرب است. واحدهای
سنگی عمدتاً ولکانیک مافیک تا حد واسط (لاتیت- آندزیت) بوده و تغییرات کمی در آن‌ها دیده میشود. کانه زایی در رگه های سیلیسی مرتبط با کنترل‌کننده‌های ساختاری بوده و در بیشتر موارد در بین گسل واقع شده است که شواهد سطحی نیز مؤید این مسئله میباشد. رگههای سیلیسی کانه دار در اکثر موارد دارای ساخت برشی و رگچهایی بوده که با خردشدگی (بعلت گسله بودن) نیز همراه هستند. عنصر طلا در بیشتر موارد با کانی های سولفیدی (پیریت و بندرت ارسنوپیریت) و سیلیس خاکستری رنگ همراه بوده و در بخشهای سطحیتر با کانههای اکسیدی و هیدرواکسید آهن همراه گردیده است. مقادیر عیار طلا در گمانه ها از همگنی و یکنواختی نسبتاً مناسبی برخوردار است.
برای تست فرآوری در مقیاس آزمایشگاهی چهار نمونه با وزنهای تقریبی ۵۰ کیلوگرم با مشخصات زیر از دپوهای حاصل از حفر ترانشه در تارگت A0 برداشت و به آزمایشگاه مجتمع فرآوری طلای موته ارسال گردید.
- نمونه شماره (D1) عیار طلا ۲ گرم بر تن – عیار مس ۴۶۰ گرم بر تن – عیار نقره ۴۰ گرم بر تن
- نمونه شماره (D2) عیار طلا ۸ گرم بر تن – عیار مس ۲۰۵۰ گرم بر تن – عیار نقره ۳۰ گرم بر تن
- نمونه شماره (D3) عیار طلا ۱ گرم بر تن – عیار مس ۸۸۰ گرم بر تن – عیار نقره ۲۰ گرم بر تن
- نمونه شماره (D4) عیار طلا ۶ گرم بر تن – عیار مس ۱۰۴۰ گرم بر تن – عیار نقره ۲۰ گرم بر تن
مقدار کل بازیابی برای تست هیپ لیچینگ در زمان ۲۱ روز (در دانه‌بندی ۸۰% کمتر از ۱۲٫۵ میلی‌متر) ۵۲% و برای تست تانک لیچینگ، ۹۳% با مقدار مصرف سیانور ۲۵۰۰ گرم در تن گزارش گردیده است.
فعالیت های اکتشافی انجام شده تا کنون در محدوده کانسار طلای ۱۰۱ به شرح زیر میباشد:
- عملیات پی‌جویی و تهیه نقشه زمین‌شناسی در مقیاس ۱:۲۰۰۰۰ به وسعت ۳۴ کیلومترمربع
- عملیات ژئوفیزیک به روش IP&RS به تعداد ۱۴۰۰ نقطه
- عملیات تهیه نقشه زمین‌شناسی و توپوگرافی در مقیاس ۱:۱۰۰۰ در ۵ تارگت اکتشافی به وسعت کلی ۶۷۰ هکتار
عملیات حفریات نیمه سطحی (ترانشه) به تعداد ۲۵۰ رشته
- عملیات حفریات عمقی به متراژ ۵۵۰۰ متر به روش مغزه گیری
- انجام تست فرآوری در مقیاس آزمایشگاهی
- تخمین ذخیره بر روی تارگت A0
- مطالعات فنی و اقتصادی بر روی تارگت A0
This post is also available in: English